V

Oefeningen voor verstaanbaarheid

Door Rick Dros, theatermaker

‘Harder praten!’ Het is een flinke klus om iedereen goed verstaanbaar op het toneel te krijgen tijdens de musical voor groep 8. Vaak wordt er ingezet op volume. Maar harder praten is geen fijne regieaanwijzing. Hoe kan je de verstaanbaarheid verbeteren?

Oorzaak

Te weinig volume is vaak niet de hoofdoorzaak van de onverstaanbaarheid. Zachte stemmen en onduidelijk geformuleerde zinnetjes komen eerder voort uit onzekerheid. Het is al hartstikke eng om op een podium te staan, maar om je stem extra luid te laten klinken is horror van de bovenste plank. De regieaanwijzing ‘harder praten’ vergroot bij veel kinderen die onzekerheid en heeft een averechts effect. Het is een regieaanwijzing die een symptoom probeert te bestrijden, het zachte praten. De kwaal, de onzekerheid, verdwijnt er niet mee.

Oefeningen

Hoe kan je de verstaanbaarheid dan toch verbeteren? Een vrolijke warming up met speelse uitspraakoefeningen doet vaak wonderen. Het is heerlijk om met de hele klas zinnen hardop uit te spreken als:

  • tippetappetoppe tippetappetoppe tippetappetoppe tip tap top
  • kapotte piepende poppenkoppen (3x)
  • peren plukken bij de boer (3x)
  • klikklakkende hakken (3)

Het groepsgevoel krijgt er een turboboost van en ongemerkt worden de mondspieren getraind voor een scherpe articulatie. Hamer vooral op het plezier en enthousiasmeer iedereen tot het zorgvuldig doen van de oefeningen. Het bijproduct van dit soort vrolijke warming ups is je uiteindelijke doel: luider spreken en een verstaanbare voorstelling.

Een paar mogelijkheden om de oefening uit te voeren:

  1. De meest eenvoudige is als de leerkracht de zin voorzegt en de klas zegt de zin na. Wissel dit af door in plaats van de leerkracht telkens een kind een nieuwe zin te laten beginnen.
  2. Doe het een voor een. Het kind dat de zin zegt, wijst heel nadrukkelijk naar iemand anders in de kring, terwijl de zin wordt uitgesproken. Het kind dat wordt aangewezen, is als volgende aan de beurt.
  3. Gooi bij het uitspreken van de zin een foambal over. Degene die de bal krijgt, is als volgende aan de beurt.
  4. Spreek de zinnen op verschillende manieren. Bijvoorbeeld bekakt, of juist extra plat of met de stem van een oud mannetje.
  5. Variatie op de vorige tip: spreek de zinnen uit met verschillende emoties. Bijvoorbeeld heel blij of verdrietig of angstig of extra zenuwachtig.
  6. Spreek de zin uit in de stijl van een van de personages uit het verhaal.
  7. Verdeel de groep in tweetallen en laat de kinderen in klein verband de zinnen oefenen.

 

Lees hier meer blogs over stemgebruik.
Lees hier een blog van stemacteren.nl over verstaanbaarheid.

Rick Dros

Rick Lorenzo Dros (1959) schreef het script van de musicals Duff & Cool, Het Land van Niks, A Kind of Magic en de kerstmusicals De Kerstnar en Volg die Ster. Daarnaast is hij illustrator voor Rep en Roer. Rick is cartoonist, tekstschrijver en theatermaker. Als theatermaker schreef hij van 1993 tot 2000 vijf programma’s, waarmee hij landelijk de theaters bespeelde. Voor het Schooltv-weekjournaal schreef hij ruim 250 liedteksten die hij illustreerde met tekeningen. Als cartoonist werkte hij voor diverse opdrachtgevers, w.o. de Volkskrant, Haarlems Dagblad, AbvaKabo. Na het beëindigen van zijn actieve speelperiode in het theater richtte hij zich op het schrijven, regisseren en coachen. Tegenwoordig geeft Rick binnen de theateropleiding Het Speelt acteer-, regie- en toneelschrijftraining. Zie: www.rickdros.nl

Oefeningen voor verstaanbaarheid